چرا انبساط جهان شتابدار است؟ پس از دو دهه مطالعه، پاسخ آن مثل همیشه مبهم است، اما پرسش‌ها روشن‌تر شده است.
ادامه مطلب ...
آرشیو علم روز
ماده تاریک چیست؟
«ماده تاریک» نامی است که اشاره به بخش گمشده و نامرئی از جرم کیهان دارد. ماده تاریک از جنس ماده است و گرانش آن به صورت جاذبه است. بر خلاف انرژی تاریک که (احتمالا) از جنس انرژی است و کارش دافعه و انبساط فضا است.
ماده تاریک چیزی از خود تابش…
چرا گوزن یالدار چرخ ندارد؟
سازگاری‌هایی وجود دارد که به نظر می‌رسد فرگشت (تکامل) هرگز آنها را ایجاد نمی‌کند. مایکل مارشال می‌پرسد: «آیا به این دلیل است که محدودیتی در آفرینش آنها وجود دارد؟»
بلعیدن یک سیاه‌چاله توسط ستاره
برای اولین بار، اخترشناسان شواهد محکمی از یک هم‌نوع‌خواری دوگانه‌ی نادر کیهانی (یک ستاره در حال بلعیدن یک جسم فشرده مانند یک سیاه‌چاله یا یک ستاره‌ی نوترونی) را به دست آوردند. به نوبه‌ی خود، آن جسم هسته‌ی ستاره را بلعیده و باعث منفجرشدن آن…
سه دقیقه نخستین
استیون واینبرگ فیزیکدان فقید در ۱۹۷۷ کتابی به نام «سه دقیقه اول» منتشر کرد که بر اساس دانش آن زمان نخستین لحظات و دقایق پیدایش هستی را با جزئیات علم نوین توصیف کرده بود. این کتاب واینبرگ که بسیار محبوب و پرطرفدار بود در ایران توسط پروفسور…
انرژی تاریک چیست؟
انرژی تاریک نامی برای انرژی اسرارآمیزی است که موجب می‌شود سرعت انبساط کیهان به جای کند شدن طی زمان در حال سرعت گرفتن و انبساط شتابدار باشد. این بر خلاف چیزی است که کیهان‌شناسان پیش‌تر انتظار داشتند.
در اوایل قرن بیستم، اخترشناسان پی بردند…
آیا هنگام خلاص شدن از شرِ زمان فرا رسیده است؟
شاعران غالباً زمان را یک رودخانه می‌پندارند، جریانی آزاد که ما را از صبح تابناک تولد تا گرگ و میش طلایی دوران پیری می‌برد. این محدوده‌ای است که جوانه ظریف بهار را از گل سرسبز تابستان جدا می‌کند.
فیزیکدانان زمان را بیشتر به لحاظ کاربردی،…
نشانه‌های هسته‌ی فازی زحل در امواج حلقه‌های این سیاره
علیرغم نابودی فضاپیمای کاسینی ناسا در جو زحل، اما اطلاعات بدست آمده توسط آن همچنان به کشف حقایق شگفت انگیز در مورد سیاره حلقه دار زحل کمک می‌کند. مطالعه‌ی اخیر که در نسخه ماه آگوست Nature: Astronomy به چاپ رسیده، روش جالبی را برای کاوش…
«واقعیت» چیست؟
به نظر می‌رسد هر چه سخت‌تر به مسأله نگاه می‌کنیم، کمتر واقعی به نظر می‌رسد؟
منشاء ویروس از کجاست؟
این روزها در دوران همه‌گیری «کووید-۱۹» نام «ویروس» را زیاد می‌شنویم. ویروس‌ها این موجودات میکروسکوپی در این روزها یک سیاره را زمین‌گیر کرده‌اند. ویروس یک واحد ژنتیکی است و از انواع باکتری‌ها، ساختمانی کوچک‌تر دارد. ویژگی‌های «ویروس‌ها»،…
شفق‌های قطبی مشتری، جو فوقانی آن را به شدت گرم می‌کنند
گرمای ناشی از ذرات باردار که با سرعت بالا به فضای بالای قطب‌ها برخورد می‌کند، بسیار گسترش می‌‌یابد.
دستگاه ایمنی بدن چگونه کار می‌کند؟
سیستم ایمنی بدن انسان پس از مغز، پیچیده‌ترین جزء بدن را تشکیل می‌دهد که وظیفه محافظت از بدن در برابر میکروب‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و عوامل بیماری‌زا را بر عهده دارد. سیستم ایمنی شبکه‌ای پیچیده از سلول‌ها و بافت‌ها است که بطور دائمی در حال…
چرا کیهان‌شناسی بدون فلسفه مانند یک کشتی بدون بدنه است؟
با مخالفان فلسفه در اخترفیزیک و کیهان شناسی چه باید کرد؟ از ادعای استیون هاکینگ مبنی بر اینکه "فلسفه مرده است" ، تا فصل طولانی "علیه فلسفه" از کتاب در “رویای یک نظریه نهایی (۱۹۹۲)” نوشته استیون واینبرگ، بسیاری از فیزیکدانان و…
اخترشناسان ستاره‌ی نزدیکی پیدا کرده‌اند که نمونه‌ای از خورشید جوان است
خورشید، تنها ستاره‌ی منظومهی شمسی حدود 4.6 میلیارد سال سن دارد که این تخمین از طریق مشاهدات ستارگان شبیه خورشید و همچنین از ستارگان دیگری که جرم مشابه خورشید دارند، بدست آمده است. نتایج نشان می‌دهد که خورشید در طول زمان گرمتر شده و در…
میدان مغناطیسی «ماه» احتمالا فقط در دوره کوتاهی وجود داشته است
نمونه‌های آورده شده از آپولو نشان می‌دهد که مگنتوسفر ماه بیش از ۵۰۰ میلیون سال دوام نداشته است.
پیش از بیگ‌بنگ چه اتفاقی افتاد؟ ایده هاکینگ برای پیدایش جهان
استیون هاکینگ و جیمز هارتل و بعدها توماس هرتاگ ایده‌ای را مطرح کردند که در آن جهان هیچ آغازی ندارد. در واقع ایده آنها این است که شرایط مرزی کیهان ما در آغاز این بوده که هیچ شرط مرزی ندارد و این ایده مشهور به «پیشنهاد بدون مرز» گردیده است.…
زمان دو جهته
چرا زمان فقط به جلو حرکت می‌کند؟ جولیان باربور، می‌گوید شاید این‌طور نباشد و شاید در اثر بیگ‌بنگ زمان شروع به حرکت در دو جهت مخالف هم کرده باشد.
آیا فیزیک کوانتوم می‌تواند معمای «آگاهی» را حل کند؟
نظریه‌ی آگاهی کوانتومی فرکتالی، می‌تواند وحدت بین فیزیک، ریاضیات و زیست‌شناسی را فراهم آورد. پروفسور Cristiane de Morais Smith فیزیکدان برزیلی از دانشگاه اوترخت دستاورد جدید خود به همراه همکارانش را که ما را یک گام به فهم معمای آگاهی…
نوترینو چقدر بزرگ است؟
ذره نوترینو یکی از قطعات مدل استاندارد فیزیک ذرات است که دارای برهم‌کنشی بسیار ضعیف است. این ذره در فرآیندهای هسته‌ای نظیر مرکز ستارگان و واکنش‌های هسته‌ای تولید می‌شود. اغلب شنیده‌ایم که نوترینو بسیار بسیار کوچک است و برهمکنش خیلی ضعیفی…
کشف دو سیاره با حرکت مداری مخالف با حرکت وضعی ستاره‌ی مرکزی در یک منظومهی چند ستاره‌ای
گروهی از محققان به سرپرستی ماریا هیورث و سیمون آلبرشت از مرکز اخترفیزیک ستاره‌ای دانشگاه آرهوس، کشف منظومه فراخورشیدی خاص را منتشر کرده‌اند که در آن دو سیاره‌ی فراخورشیدی به دور ستاره‌ی خود در حال چرخش وارونه هستند. این معماری شگفت‌آور…
